Ιστορικό Σχολής

Η Γ΄ Τεχνική και Ξενοδοχειακή Σχολή Λεμεσού (Γ΄ ΤΕΣΕΚ) έχει μακρά ιστορία, οι απαρχές της οποίας ανάγονται μετά την τούρκικη εισβολή.

Ο δάσκαλος κ. Στέλιος Παναγίδης και ο διευθυντής κ. Μιχάλης Κοκκινίδης¹ ήλθαν στη Λεμεσό με τα παιδιά της Αναμορφωτικής Σχολής Λαπήθου, μετέπεια επονομαζόμενης «Λάμπουσας²». Τον Σεπτέμβριο του 1979 επαναλειτουργεί η Σχολή στη Λεμεσό με το ίδιο όνομα σε έκταση γης στα Πολεμίδια, περιοχή που ανήκε στο δασονομείο και παραχωρήθηκε για την ανέγερση της Σχολής. Στον χώρο υπήρχε ένα κτίριο, το οποίο διαμορφώθηκε ανάλογα για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της Σχολής. Το κτήριο αυτό ονομάστηκε «Λάμπουσα³» και ανέλαβε ως διευθυντής ο κ. Μιχάλης Κοκκινίδης. Ο ίδιος στην έκθεση της Σχολής για το 1980 αναφέρει: «Η νέα Σχολή κτίστηκε σε έκταση 50 στρεμμάτων βραχώδους γης, που παραχωρήθηκε από το τμήμα Δασών στο δάσος Πολεμιδίων σε μια βουνοπλαγιά τρία μίλια βορείως της πόλης της Λεμεσού».

Η αλλαγή και η φροντίδα του περιβάλλοντος ήταν ενυπωσιακή, με αποτέλεσμα το τμήμα Δασών, να παραχωρήσει πρόσθετο χώρο.

Στο ισόγειο του κτηρίου της «Λάμπουσας» λειτουργούσε κουζίνα, για τις ανάγκες των οικοτρόφων. Στον 1^ο όροφο ήταν τα δωμάτια τους. Στην ολοκλήρωση του κτηρίου της «Λάμπουσας», όπως επίσης και της εκκλησίας της Παναγίας της Γλυκιώτισσας, συνέδραμε ο δάσκαλος κ. Κωστής Λαφαζάνης.

Οι τρόφιμοι ασχολούνταν με διάφορες εργασίες. Στον περιβάλλοντα χώρο φύτευαν λεμονόδεντρα, μανταρινιές, συκιές, ελιές, χαρουπιές και αχλαδιές. Πολύχρωμα λουλούδια στόλιζαν την αυλή, που έμοιαζε με παράδεισο. Κηπουροί ήταν ο κ. Χριστόδουλος Χαραλάμπους και ο κ. Ευριπίδης. Τα διάφορα φρούτα τα πουλούσαν για να καλυφθούν οι ανάγκες του αναμορφωτηρίου. Από τις ελιές παρήγαγαν λάδι. Πουλούσαν ακόμη και τα λουλούδια. Οι οικότροφοι ασχολούνταν με την ανατροφή κουνελιών και με την ξυλουργική αξιοποιώντας δημιουργικά τον ελεύθερό τους χρόνο. Η κ. Σωτήρα Χάματσου καθάριζε και μαγείρευε.

Κατά την καλοκαιρινή περίοδο το διάστημα 1990-91 και 1991-92 το κτήριο χρησιμοποιείτο για δύο εβδομάδες για τη λειτουργία κατασκήνωσης. Υπεύθυνος ήταν ο διευθυντής δημοτικού και μέλος των Lions κ. Αγαθοκλής Ιωαννίδης, από το Βαρώσι. Η κατασκήνωση φιλοξενούσε παιδιά από το εξωτερικό. Μαγείρευε η κ. Μαρία Χαραλάμπους και βοηθός της η κ. Μαρίνα Μενελάου. Ακολούθως, λειτουργούσε ως κατασκηνωτικός χώρος των δημοτικών της επαρχίας Λεμεσού. Μαγείρευε ο κ. Νίκος Στυλιανού και βοηθός του η κ. Μαρία Χαραλάμπους, η κ. Μαρίνα Μενελάου και η κ. Δώρα Δράκου.

Η «Λάμπουσα» λειτούργησε ως αναμορφωτήριο, μέχρι το οριστικό κλείσιμό της το 1986. Τότε παραδόθηκε στη Διεύθυνση του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας. Από τον Σεπτέμβριο του 1987 αρχίζει τη λειτουργία της η Ξενοδοχειακή Σχολή Λεμεσού. Η υφιστάμενη κτηριακή υποδομή ενισχύθηκε με νέες αίθουσες διδασκαλίας, εργαστηρίων μαγειρικής και τραπεζοκομίας και γραφεία διεύθυνσης. Πρώτος διευθυντής ήταν ο κ. Γρηγόρης Κλόκκος του κλάδου Ξυλουργικής/Επιπλοποιίας.

Αρχικά το πρόγραμμα της Ξενοδοχειακής Σχολής ήταν διετές. Το 1987 λειτούργησαν δύο τμήματα του Α΄ έτους με σύνολο 62 μαθητών/τριών. Το 1988 η Σχολή αποκτά δύο νέες αίθουσες διδασκαλίας, που δίνουν τη δυνατότητα να λειτουργήσουν τέσσερα τμήματα, δύο για προωτοετοείς και δύο για δευτεροετείς, με σύνολο 121 μαθητές/τριες. Οι μαθητές/τριες Α΄ έτους ακολουθούν κοινό πρόγραμμα, ενώ στο Β΄ έτος χωρίζονται σε τραπεζοκόμους και μαγείρους ακολουθώντας ανάλογο πρόγραμμα. Φυσικά, εκτός από τα θεωρητικά μαθήματα, προϋπόθεση για την απόκτηση του απολυτηρίου ήταν η επιτυχής συμπλήρωση της πρακτικής εξάσκησης στην ξενοδοχειακή βιομηχανία, η οποία πραγματοποιείται για διάστημα 16 εβδομάδων τη θερινή περίοδο. Από την αρχή λειτουργία της Σχολής και στο πλαίσιο του αναλυτικού τους προγράμματος καθιερώθηκαν οι βραδινές παραθέσεις στα εστιατόρια της Σχολής δύο φορές την εβδομάδα ώστε να δίνεται η ευκαιρία οι μαθητές/τριες να εξασκούνται σε πραγματικές συνθήκες εργασίας.

Από τη σχολική χρονιά 1988-1989 άρχισε και η λειτουργία των βραδινών προγραμμάτων, τα οποία αποσκοπούν είτε στην επιμόρφωση των ενδιαφερομένων είτε για σκοπούς απόκτησης βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων, κυρίως στους τομείς της μαγειρικής, της τραπεζοκομίας, της ζαχαροπλαστικής, ηλεκτρονικών υπολογιστών κ.ά. Οι σπουδαστές καταβάλλουν μικρό χρηματικό ποσό για τα δίδακτρα.

Το απολυτήριο της διετούς Ξενοδοχειακής Σχολής δεν ήταν ισότιμο με του Λυκείου. Τα έτη 1990-1991, 1991-1992 η φοίτηση έγινε τριετής και ήταν προαιρετική. Τη χρονιά 1992-1993 η τριετής φοίτηση έγινε υποχρεωτική. Στα 1990 -1991 λειτουργούν τρία τμήματα Α΄ έτους, δύο Β΄ έτους. Στο Γ΄ έτος φοιτούν 26 μαθητές. Στο κτήριο της «Λάμπουσας» στο ισόγειο λειτουργούσαν δύο αίθουσες διδασκαλίας και εργαστήριο αρτοποιΐας και στον πρώτο όροφο αίθουσες διδασκαλίας για τους μαθητές, που φοιτούσαν στο Σύστημα Μαθητείας. Το κτήριο χρησιμοποιείτο, μέχρι το 2021, χρονιά που κατεδαφίστηκε. Η αυξημένη ζήτηση θέσεων από μαθητές, σε συνδυασμό με την επέκταση του προγράμματος σε τριετή φοίτηση, συνέβαλαν στην κτηριακή επέκταση της Σχολής.

Τη σχολική χρονιά 2001-2002 η Ξενοδοχειακή Σχολή μετονομάζεται σε Γ΄ Τεχνική Σχολή Λεμεσού με απόφαση του τότε Υπουργικού Συμβουλίου (απόφαση 19^ης Ιουλίου, 1999). Ο Διευθυντής της Σχολής κ. Λ. Παπαλουκάς στο περιοδικό της Σχολής αναφέρει: « Η απόφαση αυτή λήφθηκε στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης, αναβάθμισης και συνεχούς ανάπτυξης της Τεχνικής Εκπαίδευσης. Τα σχέδια προέβλεπαν για τον σκοπό αυτό την κτηριακή επέκταση της Σχολής και την εισαγωγή νέων ειδικοτήτων». Από το 2003-2004 καταργήθηκε ο διαχωρισμός των μαθητών/τριών σε μαγείρους και τραπεζοκόμους.

Το 2003 άρχισε η β΄ επέκταση της Σχολής με την ανέγερση νέων κτηριακών εγκαταστάσεων, που περιλάμβαναν εργαστήρια, αίθουσες διδασκαλίας, γήπεδα άθλησης, σύγχρονη βιβλιοθήκη, γραφεία και αρκετούς βοηθητικούς χώρους ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες και των τεσσάρων κλάδων που λειτουργούν, πλέον, στη Σχολή και στον ολοένα αυξανόμενο αριθμό των μαθητών.

Οι σημερινοί κλάδοι αφορούν τον κλάδο Ξενοδοχειακών και Επισιτιστικών Επαγγελμάτων, τον κλάδο Εφαρμοσμένων Τεχνών, τον κλάδο Ηλεκτρολογίας και Ηλεκτρονικών Εφαρμογών και τον κλάδο Γεωπονίας.

Διευθυντές Σχολής που υπηρέτησαν:

· Μιχάλης Κοκκινίδης (τελευταίος διευθυντής «Λάμπουσας»), 1980-1986

· Γρηγόρης Κλόκκος, 1987-1991

· Πάρις Λοΐζου, 1991-1994

· Αριστείδης Καπονίδης, 1994-1995

· Ανδρέας Σαλλούμης, Σεπτέμβριος 1995- Δεκέμβριος 1995 (αφυπηρέτηση)

· Τάσος Κλεάνθους, Ιανουάριος 1996-Μάρτιος 1996 (Β.Δ.Α΄) Διευθύνων

· Παύλος Δημητρίου, Απρίλιος 1996-Ιούνιος 1996

· Πάρις Λοΐζου, 1996-2000

· Λουκάς Παπαλουκάς, 2000-2004

· Κωνσταντίνος Ταλιαδώρος, 2004-2009

· Ανδρέας Παπαγεωργίου, 2009-2012 (Αλμπέρτο Κασσέρα, Β.Δ.Α΄) Διευθύνων

· Γιάννακας Πολύκαρπος, 2013-2016

· Ρένος Τρυφωνίδης, 2016-2019

· Στέφανος Ελευθερίου, 2019-2022

· Άκης (Ηλίας) Θεοδώρου, 2022-2024

· Σωκράτης Χαραλάμπους, 2024-σήμερα

Σημειώσεις:

Ο τελευταίος διευθυντής της Αναμορφωτικής Σχολής Λαπήθου κ. Μιχάλης Κοκκινίδης σε συντέντευξή του στην εφημερίδα ΡΕΠΟΡΤΕΡ 16/05/2026 ανέφερε ότι η Σχολή ιδρύθηκε το 1943 και απασχολούσε παιδιά από 12 έως 18 χρόνων. Η εν λόγω Σχολή αντικατέστησε τις φυλακές ανηλίκων της Αθαλάσσας. Τα παιδιά αυτά είχαν ανάγκη από «φροντίδα και προστασία» σύμφωνα με τις τότε δικαστικές Αρχές. Αυτά που έκαναν αφορούσαν συνήθως μικροκλοπές ή ήταν μπλεγμένα σε συμμορίες και έπρεπε να αλλάξουν περιβάλλον. Ο κ. Κοκκινίδης διορίστηκε στη Σχολή το 1950 και το 1967 ανέλαβε θέση βοηθού διευθυντή. Το προσωπικό και τα παιδιά της Σχολής προέρχονταν και από τις δύο κοινότητες, και δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα. Πρόβλημα παρουσιάστηκε το 1960, όταν πέρα από τον Ελληνοκύπριο διευθυντή, έπρεπε να υπάρχει και Ελληνοκύπριος βοηθός διευθυντής. Το 1964 με τις διακοινοτικές ταραχές οι Τουρκοκύπριοι αποχώρησαν οριστικά. Μετά την εισβολή του 1974 οι οικογένειες και τα παιδιά της Σχολής έφτασαν στη Λεμύθου.
Ο Αθ. Σακελλάριος στο βιβλίο «Τά Κυπριακά, τόμος Α’» Αθήνα, 1890, σ. 142 σημειώνει: «… Λείψανα δέ κιόνων καί κιονοκράνων ὑπάρχουσι καθ’ ἅπασαν τήν πόλιν [την αρχαία Λάμπουσα] καί θά ἦσαν ἔτι πλείονα, ἄν οἱ νοτιοδυτικῶς ἐν ταῖς κώμαις Καραβᾷ καί Λαπήθῳ κατοικοῦντες δέν μετεκόμιζον ἐξ’ αὐτῆς τούς καλλιτέρους αὐτῶν, δι’ αὐτῶν κτίζοντες τάς οἰκίας των …»

3. Η ιδέα να μετονομαστεί η Σχολή από αναμορφωτική σε «Λάμπουσα» ανήκε στη Στέλλα Σουλιώτη, την πρώτη Υπουργό Δικαιοσύνης της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Βιβλιογραφικές αναφορές:

Πολύπτυχο (1997-1998). Η Ξενοδοχειακή Σχολή Λεμεσού μέσα από το φωτογραφικό φακό

Πολύπτυχο (1999-2000). Η Ξενοδοχειακή Σχολή Λεμεσού μέσα από το φωτογραφικό φακό

Σχολικό περιοδικό Ξενοδοχειακής Σχολής «αμβροσία και νέκταρ» (1990-1991), επιμέλεια έκδοσης Ανδρέας Μακρίδης, Φιλόλογος. Εκτύπωση Εύδωρα Ρούσου & Σία

Σχολικό περιοδικό Γ΄ Τεχνικής Σχολής Λεμεσού «αμβροσία και νέκταρ» αρ. τεύχους 3 (2001-2003). Επιμέλεια έκδοσης Σίμος Πατσιάς, Β.Δ.

Επετηρίδα Γ΄ Τεχνικής Σχολής (2002-2003), επιμέλεια έκδοσης Σίμος Πατσιάς, Β.Δ.Α΄

Σχολικό περιοδικό «Δόλιχος» (2005-2006), επιμέλεια έκδοσης Σίμος Πατσιάς, Β.Δ.Α΄. Εκτύπωση Χρ. Γεωργίου & Λτδ

Συνέντευξη στην εφημερίδα ΡΕΠΟΡΤΕΡ (16/05/2026) κ. Μιχάλη Κοκκινίδη

Κατάθεση προφορικού υλικού από τον κ. Ανδρέα Παρασκευά, Β.Δ., κ. Ιωάννη Αναστασίου, εκπαιδευτή Ξενοδοχειακών, κ. Μαρίνα Μενελάου και κ. Γιαννούλα Αριστοτέλους, μέλη του βοηθητικού προσωπικού του σχολείου.

Ευχαριστίες στον κ. Ανδρέα Παπαγεωργίου, πρώην Διευθυντή της Ξενοδοχειακής Σχολής, στον κ. Στυλιανό Σάββα, Φιλόλογο και στον κ. Θεοφάνη Τσίγκη για την ευγενή παραχώρηση υλικού.

Έρευνα και καταγραφή,

Άντρη Νεοφύτου, Β.Δ.

Γ΄ΤΕΣΕΚ Λεμεσού

06/10/2025